Biuro Usług Księgowych Małgorzata Tyska

Zaliczki przychodem - 20.01.2015 r. terminem zgłoszenia wyboru Urzędowi Skarbowemu

Przypominamy, że wraz z ostatnią nowelizacją obu ustaw o podatkach dochodowych podatnicy ewidencjonujący obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, zyskali możliwość uproszczenia w zakresie momentu rozpoznania przychodu w odniesieniu do pobranych zaliczek. 

Zgodnie z nowo dodanym ustępem 1j w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: w przypadku pobrania wpłat na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, podlegających zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, za datę powstania przychodu uznaje się dzień pobrania wpłaty, jeżeli podatnicy w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego zawiadomią właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu ustalania daty powstania przychodu.

Analogiczna regulacja znajduje zastosowanie także w odniesieniu do osób prawnych (art. 14 ust. 3j updop), których rok podatkowy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym. Podatnicy CIT, których rok podatkowy zaczyna się po 01.01.2015 r. dokonują zgłoszenia w terminie do 20. dnia pierwszego miesiąca roku podatkowego.

Wybór omawianego sposobu ustalania daty powstania przychodu dotyczy nie tylko danego roku, ale również lat następnych, chyba że podatnik w ustawowo określonym terminie zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji ze stosowania tego sposobu ustalania daty powstania przychodu. 

Zamierzonym celem wprowadzenia przepisu jest oczywiste uproszczenie rozliczeń podatkowych dzięki wyeliminowaniu rozbieżności między momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT i przychodu w podatku dochodowym. 

Niezamierzonym (lub nie do końca zamierzonym) skutkiem wprowadzonej zmiany jest dla podatników stosujących ww. opcję:

  • wyeliminowanie ryzyka podatkowego wiążącego się z brakiem ustawowej definicji pobranych wpłat na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych na gruncie przepisów o podatkach dochodowych,
  • powstanie kolejnego przypadku rozbieżności między przepisami ustawy o rachunkowości a regulacjami podatkowymi, co w praktyce może przełożyć się na zastąpienie obowiązku prowadzenia jednej ewidencji przez inną - patrz przykład 1,
  • możliwość wykazania odbiorcom (np. bankom, leasingodawcom) wyższej rentowności w roku otrzymania zaliczek przez podatnika prowadzącego pkpir - patrz przykład 2,
  • dodatkowy obszar działań w zakresie optymalizacji podatkowej w związku z przyspieszonym momentem otrzymania przychodu (nie zawsze wcześniejsze rozpoznanie przychodu podatkowego będzie niekorzystne dla podatnika).

Przykład 1 : podatnik korzystający z omawianej opcji prowadzący księgi rachunkowe otrzymał w 2015 r. 20% zaliczkę na poczet przyszłej dostawy towaru. Sprzedaż miała miejsce w 2016 r. Rozpoznanie przychodu podatkowego z tytułu otrzymanej zaliczki w 2015 r. pociągnie za sobą odpowiednie ustalenie kosztu uzyskania przychodu w tym roku. W dacie dokonania sprzedaży zostanie ustalony przychód podatkowy w pozostałej części oraz rozpoznany odpowiadający mu koszt. Powstała rozbieżność między przepisami ustawy o rachunkowości a regulacją podatkową pociągnie za sobą konieczność prowadzenia dodatkowej ewidencji pozabilansowej albo modyfikacji sposobu księgowań w obrębie ZPK. 

Przykład 2: podatnik korzystający z omawianej opcji prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów otrzymał w 2015 r. 80% zaliczki na dostawę towaru handlowego, która miała miejsce w 2016 r. Za towar zapłacił 10.000,00 zł, a sprzedał za 12.000,00 zł.  Na transakcji zrealizował wynik podatkowy: 

- w 2015 r. dochód: 9.600,00 zł - 10.000,00 zł + 10.000,00 zł = 9.600,00 zł (na dzień 31.12.2015 r. cała wartość kupionego  towaru skorygowała koszty podatkowe przez ujęcie go w spisie z natury)

- w 2016 r. stratę: 2.400,00 zł - 10.000,00 zł + 0,00 zł = - 7.600,00 zł (na dzień 31.12.2016 r. wartość kupionego towaru zwiększyła koszty podatkowe wskutek odpisania w ciężar kosztów remanentu początkowego)

Mając to na względzie warto przed podjęciem decyzji uważnie przeanalizować sytuację konkretnego podatnika.