Odpłatne zbycie nieruchomości niemieszkalnych - zmiana stanowiska fiskusa

Wśród uchylonych w maju 2015 r. przez Ministra Finansów interpretacji indywidualnych Dyrektorów Izb Skarbowych znalazły się trzy dotyczące odpowiedniego kwalifikowania do źródła przychodów odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:

• z dnia 22 czerwca 2012 r. Nr ILPB1/415-272/12-2/TW, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

• z dnia 18 maja 2012 r. Nr ILPB1/415-223/12-2/AG, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,

• z dnia 22 kwietnia 2010 r. Nr IBPBI/1/415-123/10/KB, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach

MF działając na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) zmienił je z urzędu w związku ze stwierdzeniem ich nieprawidłowości.

We wszystkich trzech przypadkach przedmiotem rozstrzygnięcia było zakwalifikowanie przez DIS do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej kwot uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości wykorzystywanych w tej działalności, ale nie wprowadzonych do ewidencji środków trwałych.

O co chodziło?

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy, w stanie prawnym obowiązującym od dnia 01.01.2004 r. do dnia 31.12.2014 r., za przychód z działalności gospodarczej uznawany był także przychód uzyskany z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą będących:

• środkami trwałymi,

• składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1.500 zł,

• wartościami niematerialnymi i prawnymi

Zgodnie z bezpośrednim brzmieniem art. 14 ust. 2 pkt 1 udof obowiązującym w tamtym okresie, dodatkowym warunkiem wymaganym do zaliczenia przychodów do tego źródła co do zasady było ujęcie ww. składników w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wyjątek stanowiło jedynie odpłatne zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie: przychód uzyskany z ich zbycia był zaliczany do źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza nawet wówczas, gdy nie były ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Na gruncie tej regulacji prawnej problematyka odpowiedniego kwalifikowania do źródła przychodów odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wielokrotnie była przedmiotem sporów na linii podatnik ? fiskus, przy czym linia orzecznicza sądów administracyjnych do 17.02.2014 r. nie była jednolite.

Wobec zaistniałej rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie siedmiu sędziów, podjął w dniu 17.02.2014 r. uchwałę, sygn. akt II FPS 8/13  w której stwierdził, że ?w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2004 r. nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. ?a? ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, które nie były ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a które nie stanowią składników majątku wskazanych w art. 14 ust. 2c tej ustawy? [art. 14 ust 2c updof dotyczy wyłącznie nieruchomości mieszkalnych ? przypisek nasz].

Po wydaniu ww. uchwały ukształtowała się, całkowicie z nią zgodna, jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych:  wyrok NSA z dnia 21 lutego 2014 r. sygn. akt II FSK 408/12, wyrok NSA z dnia 20 marca 2014 r. sygn. akt II FSK 912/12, wyrok NSA z dnia 15 maja 2014 r. sygn. akt II FSK 1426/12, wyrok WSA w Opolu z dnia 04 kwietnia 2014 r. sygn. akt I SA/Op 233/14, wyrok WSA w Krakowie z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt I SA/Kr 288/14.

Obecne stanowisko fiskusa

Było to przyczyną, dla której MF uchylił z urzędu wszystkie trzy interpretacje indywidualne identycznie rozstrzygając, że skoro składnik majątku, wykorzystywany przez Wnioskodawczynię na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, nie był wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, to odpłatne zbycie nieruchomości (?) wykorzystywanej na potrzeby działalności gospodarczej nie generuje przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Sprzedaż przedmiotowej nieruchomości należy kwalifikować do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy.

Skutki dla podatników

Warto przy tym pamiętać, że:

• jeśli od nabycia lub wybudowania danej nieruchomości do jej zbycia upłynął pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 updof, jej odpłatne zbycie nie powodowało powstania zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych ,o ile nie było wykonane w raamch działalności gospodarczej,

• jeśli od nabycia lub wybudowania danej nieruchomości do jej zbycia nie upłynął pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 updof, zasady opodatkowania przychodu ze sprzedaży zależą od zależą od daty nabycia (wybudowania) zbywanej nieruchomości. To skutek dwóch zmian przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pierwsza zmiana weszła w życie 1 stycznia 2007 r., druga obowiązuje od 1 stycznia 2009 r.

  Data nabycia (wybudowania) nieruchomości	Do 31.12.2006 r.	Od 01.01.2007 r. do 31.12. 2008 r.	Od 01.01.2009 r.
  Podstawa opodatkowania	Przychód	Dochód (przychód ? koszty)	Dochód (przychód - koszty)
  Podatek	10% przychodu	19% dochodu	19% dochodu
  Ulgi i zwolnienia	tzw. ulga mieszkaniowa, zwolnienie przychodu, jeśli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny	tzw. ulga meldunkowa	tzw. ulga mieszkaniowa (nowa)

  Szersze omówienie zasad opodatkowania przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości można doczytać tu.

Autor: Małgorzata Tyska